Wędzidełko podjęzykowe idąc za E. M. Skorek to „miękki twór włóknisty, pokryty błoną śluzową, łączy w linii środkowej dolną powierzchnię języka z dnem jamy ustnej. Uwidacznia się przy próbie podniesienia języka do podniebienia, przy próbach „przyssania” języka . Prawidłowo rozwinięte wędzidełko pozwala na dotarcie czubkiem języka we wszystkie zakątki jamy ustnej”.
Ankyloglosja to inaczej skrócone wędzidełko języka i jest najczęściej spotykana anatomiczna jamy ustnej. Badania wskazują na jej dziedziczność, która częściej występuje u chłopców. Przejawia się ograniczona ruchomością języka, która przyczynia się zaburzenia funkcji biologicznych oraz utrudnia właściwy rozwój sprawności artykulacyjnej. Funkcje prymarne to aktywności w obszarze ustno-twarzowym: ssanie, oddychanie, gryzienie, żucie, połykanie. Wszystkie te umiejętności kształtują prawidłowy rozwój mowy i artykulacji, jednak przede wszystkim są niezbędne dziecku do życia i zdrowego funkcjonowania. Często zdarza się, że skrócone wędzidełko języka jest przyczyną trudności ze ssaniem u noworodków i niemowląt.
Oceny w kierunku skróconego wędzidełka języka powinien dokonać logopeda. Jest to najczęściej diagnoza zespołowa, w której może brać udział chirurg, laryngolog, ortodonta, czy fizjoterapeuta stomatologiczny.
Objawy krótkiego wędzidełka u niemowląt i starszych dzieci:
- Problemy z karmieniem piersią i butelką:
• trudności w ssaniu;
• częste odrywanie się od piersi;
• długie karmienia;
• mały przyrost masy ciała;
• trudności w uchwyceniu smoczka;
• wylewanie się mleka z ust podczas karmienia. - Problemy z mową:
• trudności w wymawianiu niektórych dźwięków, takich jak „l”, „r”, „t”, „d”, „z”, „s”, „th”;
• powstawanie wad wymowy (dyslalia ankyloglosyjna) - Problemy z jedzeniem:
• trudności w gryzieniu lub żuciu niektórych pokarmów;
• Preferowanie miękkich pokarmów. - Problemy stomatologiczne:
• ryzyko powstania przerwy między dolnymi siekaczami;
• trudności w utrzymaniu higieny jamy ustnej, co może prowadzić do problemów z zębami i dziąsłami. - Problemy społeczne i emocjonalne:
• Możliwe trudności w interakcji z rówieśnikami z powodu problemów z mową;
• frustracja i niskie poczucie własnej wartości związane z trudnościami w komunikacji.
Warto wiedzieć, ze skrócone wędzidełko języka NIE POWODUJE opóźnionego rozwoju mowy i jąkania.
Niepodjęta interwencja terapeutyczna w przypadku ankyloglosjii z pewnością pociągnie szereg negatywnych skutków dla rozwoju i funkcjonowania dziecka w przyszłości. Do konsekwencji skróconego wędzidełka języka należą miedzy innymi:
• ograniczona ruchomość języka
• wady zgryzu, ograniczenie rozwoju szczęki;
• nawarstwiające się wady wymowy (miedzyzębowa realizacja głosek, nieprawidłowa realizacja głosek tj. ”r’’, ’’t’’, ”d”, „”l”, ”s”, ”ś”, ”ć”, ”ź”, ”dź”, ”sz”, ”cz”, ”dź”, ”ż”);
• nadmierne ślinienie
• wady postawy (np. lordoza odcinka szyjnego);
• bóle głowy;
• bezdechy;
• rozwój chorób przyzębia;
• nieprawidłowa higiena jamy ustnej;
• nieprawidłowe oddychanie pogarszające kondycje i percepcje
• zaburzenia żucia i połykania;
• powiększone migdały;
• infekcje ucha.
Leczenie ankyloglosji może obejmować różne podejścia, w zależności od nasilenia problemu i jego wpływu na życie pacjenta:
- Frenotomia: Prosty zabieg chirurgiczny polegający na przecięciu wędzidełka, który można wykonać u niemowląt i małych dzieci.
- Frenulektomia: zabieg polegający na wycięciu wędzidełka języka i zaszyciu rany.
- Frenuloplastyka: Bardziej zaawansowany zabieg chirurgiczny, jeśli wymagana jest większa korekcja wędzidełka.
Powyższe zabiegi może wykonać lekarz chirurg stomatologiczny, laryngolog, ortodonta, stomatolog.
Terapia logopedyczna jest niezbędna w procesie terapeutycznym poprzez przygotowanie do zabiegu i prawidłowe gojenie po nim oraz w procesie przywracania prawidłowych funkcji narządu żucia, a także sprawności artykulacyjnej.
Opracowała:
mgr Paulina Laufer-Biernat
Bibliografia:
Pluta-Wojciechowska D., Dyslalia obwodowa. Diagnoza i terapia wybranych form zaburzeń, 2017.
Ostapiuk B., Ankyloglosja jako przyczyna artykulacyjnych trudnośi [w:] Biomedyczne podstawy logopedii, 2020.
Strona internetowa: https://gugukabi.pl/skrocone-wedzidelko-jezyka/