Na początek wyjaśnijmy niewtajemniczonym, czym jest pionizacja języka. Warto wiedzieć, że umiejętność unoszenia języka do góry jest nam potrzebna już od pierwszych chwil życia – maluch ssąc pierś matki unosi przednią część języka do góry, aby po dociśnięciu jej do podniebienia pobrać pokarm.
Pionizowany język jest bardzo ważny podczas mówienia, połykania czy oddychania! Jeśli na tym polu coś będzie działać nieprawidłowo, dziecko może mieć spore trudności. Oprócz wad wymowy, czy problemów z mówieniem w ogóle, nieprawidłowa pionizacja może prowadzić do powstania lub pogłębiania się wady zgryzu, problemów z oddychaniem czy częstszymi infekcjami górnych dróg oddechowych. Wiele dzieci po pierwszej wizycie w gabinecie logopedycznym ma zdiagnozowany brak pionizacji języka i zaleconą, poza terapią logopedyczną szereg ćwiczeń w domu.
O co chodzi z pionizacją?
Pionizacja języka jest niczym więcej niż umiejętnością unoszenia czubka języka do punktu za zębami i przyklejania go do podniebienia. Często możecie usłyszeć inne sformułowanie: prawidłowa pozycja spoczynkowa języka czyli taka, w której ten mięsień znajduje się, gdy śpimy czy oddychamy – przy tych czynnościach język jest spionizowany, czyli uniesiony ku podniebieniu( ma pozycję wertykalno- horyzontalną). Po przełknięciu śliny nasz język również powinien przykleić się do podniebienia, czyli powrócić do pozycji spoczynkowej.
Ktoś zapytałby się dlaczego pionizacja jest tak ważna w mowie? Uwaga jeśli nie będzie tej umiejętności u dziecka to nie ma ono możliwości artykulacji wszystkich dźwięków, a co za tym idzie mówi słabo lub w ogóle nie mówi. Poza głoskami szeregu szumiącego: sz/rz/cz/dż/, gdzie język musi układać się na górze to prostsze głoski takie jak: t/d/n/l również wymagają już od mniejszych dzieci położenia czubka języka przy górnych zębach.
Co powoduje nieprawidłową pionizację języka?
Sporo dzieci ma problemy z właściwą pozycją języka. Jedne mniejsze i szybciej wypracują prawidłową pionizację, z innymi trzeba pracować dłużej. Wszystko zależy od dziecka i tego jak szybko zauważymy problem. Najczęstsze przyczyny leżenia języka na dnie jamy ustnej to:
- zbyt długie ssanie smoczka,
- częste, długotrwałe przeziębienia i oddychanie przez usta,
- słabe napięcie mięśniowe na twarzy,
- skrócone wędzidełko.
O to kilka sposobów na ćwiczenia pionizacji języka w domu:
- nić dentystyczna i płatki Cheerios – nawlecz chrupka na nić, załóż nić za górne zęby i powiedz dziecku żeby czubkiem języka dociskało chrupka do wałka dziąsłowego
- kląskanie – unieś cały język w górę za dolne zęby, poproś dziecko, aby przytrzymało go przez chwilę na podniebieniu twardym
- malarz łasuch – posmaruj dziecku podniebienie twarde czekoladą lub dżemem i przy otwartej buzi dziecko niech próbuje językiem je wyczyścić
- utrzymywanie języka przy wałku dziąsłowym, usta otwierają się i zamykają, a język nie spada
- szybkie uderzanie językiem o górne dziąsła jak przy wymowie głoski t (język nie wychodzi poza ząbki)
Bibliografia
– https://logopediadladzieci.pl/jak-nauczyc-dziecko-pionizowac-jezyk/
– Pluta – Wojciechowska D. Zaburzenia czynności prymarnych i artykulacji. Podstawy postępowania logopedycznego, Wyd. Ergo –sum, Bytom 2013